Ар бирибиз жок дегенде бир жолу майда-чүйдө нерселерден улам бузулуп калдык, бул бир катар кыйынчылыктардын "акыркы тамчысы" болуп калды. Бирок, кээ бирөөлөр үчүн контролсуз агрессиянын жарылуулары үзгүлтүксүз пайда болот, ал эми мындай учурларда башкалар үчүн анча маанилүү эместей сезилет. Мындай жүрүм-турумдун себеби эмнеде?
Бүгүнкү күндө дээрлик ар бир экинчи атактуу адамга "көзөмөлсүз ачуу жарылуу" деген диагноз коюлган. Наоми Кэмпбелл, Майкл Дуглас, Мел Гибсон - тизме улана берет. Алардын баары ушундай көйгөй менен дарыгерлерге кайрылышкан.
Адекваттуу эмес агрессиянын себептерин түшүнүү үчүн америкалык психиатрлар магниттик-резонанстык томографияны (MRI) колдонуу менен изилдөө жүргүзүшкөн. Изилдөөгө 132 жаштан 18 жашка чейинки эки жыныстагы 55 ыктыярчы катышкан. Алардын ичинен 42си ачууланууга патологиялык тенденцияга ээ болгон, 50ү башка психикалык оорулар менен жабыркаган, 40ы дени сак болгон.
Томограф биринчи топтогу адамдардын мээсинин түзүлүшүндөгү айырмачылыктарды көрсөткөн. Эки аймакты бириктирген мээнин ак затынын тыгыздыгы — өзүн-өзү башкаруу үчүн жооп берген префронталдык кортекс жана сүйлөө жана маалыматты иштетүү менен байланышкан париеталдык лоб, эксперименттин дени сак катышуучуларына караганда азыраак болгон. Натыйжада, бейтаптарда байланыш каналдары бузулган, алар аркылуу мээнин ар кандай бөлүктөрү бири-бири менен маалымат "алмашышат".
Адам башкалардын ниетин туура эмес түшүнүп, акыры «жарылып кетет»
Бул табылгалар эмнени билдирет? Агрессияны башкара албаган адамдар көбүнчө башкалардын ниетин туура эмес түшүнүшөт. Алар кордолбосо да, кордук көрүп жатканын сезишет. Ошол эле учурда аларга эч ким кол салбаганын көрсөткөн сөздөрдү, жаңсоолорду байкашпайт.
Мээнин ар кайсы аймактарынын ортосундагы байланыштын бузулушу адам башкалардын абалын жана ниетин туура баалай албай, натыйжада «жарылып» калышына алып келет. Ошол эле учурда өзү да өзүн коргоп жатат деп ойлошу мүмкүн.
Изилдөөнүн авторлорунун бири, психиатр Эмил Коккаро мындай дейт: «Көзөмөлсүз агрессия – бул жөн гана «жаман жүрүм-турум» эмес экен, - анын чыныгы биологиялык себептери бар, аларды дарылоо ыкмаларын табуу үчүн биз изилдей элекпиз».